Dit zegt Diederik Samsom oud campagneleider bij Greenpeace, directeur van een ‘groen’ energiebedrijf en politiek leider van de PvdA in de periode 2012-2017. Sinds 2019 is hij kabinetschef van Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie. Volgens Samson staat Nederland voor een belangrijke uitdaging, het verduurzamen van ruim 7 miljoen woningen. “Dat gaat alleen lukken als bestaande gebouwen goed geïsoleerd worden. “De oplossing moet betaalbaar zijn en zorgen voor comfortabel wonen.
Wat is uw visie op isolatie in de industrie, utiliteit en scheepsbouw?
“Een van de grote pijlers onder het Klimaatbeleid van Nederland en Europa is energiebesparing. Deze energiebesparing moet voor een deel plaatsvinden in al die miljoenen Europese woningen, utiliteitsgebouwen en industrie om de CO2 uitstoot te verminderen. Deze uitstoot kan worden verminderd niet alleen door isolatie, maar ook door overstappen op duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen, windmolens en waterstof.”
Welke rol speelt isolatie in het duurzaamheidstraject met het oog op energie- en kostenbesparingen?
“Een zeer belangrijke rol. Willen we grote hoeveelheden bestaande gebouwen isoleren, dan hebben we concepten nodig die we kunnen industrialiseren. De bouw heeft hier een uitdaging in om met nieuwe innovatieve concepten te komen. In 2019 was ik voorzitter van De Isolatie Uitdaging, een challenge uitgeschreven door grote woningbouwverenigingen waar interessante technische opties op het gebied van isoleren uit voortkwamen zoals een isolerende verf. Op dit gebied moet inventiviteit en creativiteit meer gestimuleerd worden.”
Welke positie neemt isolatie in het Europese Green Deal programma?
Bij het visualiseren van de Europese ‘Green Deal’ ziet iedereen misschien in de eerste plaats windmolens en elektrische auto’s voor zich. Maar er ligt grote klimaatwinst– letterlijk – veel dichter bij huis: betere woningisolatie, minder energieverbruik. “Onderdeel van het Green Deal programma is de Renovation Wave. Dit ambitieuze programma wil 35 miljoen Europese gebouwen isoleren tot aan 2030. Het gaat niet alleen om isolatie, maar ook bijvoorbeeld over het plaatsen van zonnepanelen en het aanbrengen van dubbelglas. Op dit moment gaat de woningverbetering met een tempo van 1 procent renovaties per jaar. Dit gaat niet snel genoeg. Ook met het oog op de te winnen werkgelegenheid willen we dit renovatietempo verdubbelen de komende tien jaar. Deze inspanningen moeten 160.000 groene banen gaan opleveren en dat is goed voor de werkgelegenheid. Vooral in het midden- en kleinbedrijf. Zeker nu de EU economisch gezien in zwaar weer zit. Dus het heeft veel voordelen, niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de economie.”
Hoe kan Nederland de programmapunten uit de Renovation Wave vertalen naar de markt?
“Renovation Wave gaat verder dan energie- en CO2-besparing. Het focust zich ook op hernieuwbare warmte- en koeling, verbetering van publieke gebouwen.” Innovatie moet volgens de Renovation Wave centraal komen te staan bij dit soort samenwerkingen. Denk hierbij aan slimmere isolatietechnieken, lokale opwek en netflexibiliteit en prefabricage. De Europese regels voor energieprestatie van gebouwen (EPBD) worden aangescherpt, en er komen waarschijnlijk minimale eisen, om zo de bestaande gebouwen op een bepaald niveau te krijgen.”
Wie gaat de rekening betalen voor dit programma?
“De renovatie van gebouwen is een van de sectoren met de grootste investeringsachterstand in de EU. Om de voorgestelde klimaatdoelstelling van 55% Co2-reductie/ minder Co2-uitstoot tegen 2030 te halen, is jaarlijks ongeveer 300 miljard euro aan extra investeringen in de renovatie van gebouwen nodig, waarvan een deel door Brussel wordt gefinancierd en deels privaat wordt geleverd. Ook zijn veel banken en private financiers volgens geïnteresseerd om hier geld in te steken, omdat het om relatief veilige investeringen gaat. Het Europees Covid Herstelfonds wordt ook een belangrijke bron. In de voorstellen worden daarvoor tal van EU-fondsen ingezet, zoals het in aanbouw zijnde corona-herstelfonds van 750 miljard euro. De afspraak is dat minstens 37 procent van dat geld in klimaat-gerelateerde projecten moet worden gestoken. Nederland zal zo’n 5,6 miljard euro uit dat fonds ontvangen. Daarnaast biedt de overheid en gemeenten allerlei subsidiemogelijkheden en groene leningen aan tegen lage rente om verduurzaming van de woningmarkt een boost te geven. Een investering die zich terugverdient via de lagere energierekening en ook interessant is voor de utiliteitsbouw en industrie. Door renovatie is dan ook veel winst te behalen. Als bijvoorbeeld alle woningen met isolatiemaatregelen naar tenminste label B gebracht zouden worden, is een besparing van 23 procent op het aardgasverbruik voor verwarming mogelijk.”
Welke tips hebt u voor ondernemers?
“Ik heb er twee. Ten eerste, beschouw je eigen stukje van het verduurzamen van een gebouw niet als alleenstaand. Eigenaren van gebouwen, grote kantoren, fabrieken of woonhuizen, zitten te wachten op één oplossing voor de vraag ‘hoe kan ik hier duurzamer en met een lagere energierekening mee verder?’. Daarnaast zou de isolatiebranche met de bouw en financiers moeten samenwerken. Ik geef een voorbeeld: we verkopen in Nederland auto’s van 40.000-50.000 euro aan mensen met een heel gewoon salaris, door het te financieren. Daar is een goede samenwerking ontstaan tussen de branche en financiers, waardoor je mensen mee kunt nemen in de aanschaf van iets dat ze graag willen hebben, maar niet in één keer kunnen betalen. Dat is hetzelfde voor het verduurzamen van een woning of een bedrijf. Dus als je kunt binnenkomen en je zegt, ‘ik kan uw huis verduurzamen en we betalen het terug via de lagere energierekening’, dan heb je een heel ander aanbod als installatiebranche. Elon Musk doet dit al met zonnepanelen. Als de Nederlandse isolatiebranche en bouw op die manier in gesprek gaat met de financiële sector, dan kan er veel veranderen. Dat is precies wat we ook in de Renovation Wave mogelijk willen maken. Verduurzamen is kostbaar, maar het is de enige verb ouwing die zichzelf terugverdient – probeer dat maar eens met een keuken.”