Onderzoek toont stijgende lijn prefab
De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar het aandeel, de rol en het beeld van prefabricage in de bouw-, vastgoed- en installatiemarkt door USP Marketing Consultancy. Zowel nationaal als internationaal. Daarnaast is voor vakbeurs PREFAB een gerichte enquête naar álle aspecten van prefabricage in Nederland gehouden. Zo heeft in Nederland 93% van de bouwers ooit prefab elementen toegepast.
Bij onderzoeken enkele jaren geleden golden als voornaamste redenen om voor prefab te kiezen: slimmer en beter. Aspecten als snelheid en goedkoper werden in onderzoeken minder genoemd. Vandaag de dag zijn de redenen veel omvangrijker. Snelheid is voor opdrachtgevers belangrijk. Kwaliteit telt bij opdrachtgevers en aannemers. Ook het tekort aan arbeidskrachten is een motief dat steeds meer opgeld doet. Op zowel Europees als op nationaal niveau is er een sterke verschuiving gaande van losse elementen (geprefabriceerde slimme bouwmaterialen) naar geïntegreerde panels of elementen (geprefabriceerde bouwcomponenten). Dat geldt zowel voor de bouwsector als de installatiesector, waarbij losse installatieproducten tot systemen worden samengesteld.
Meer kennis over prefabricage mogelijkheden nodig
Het blijkt dat er twee bewegingen zichtbaar zijn: een (grote) groep die uit zichzelf voor meer prefabricage kiest en daarnaast ook de samenwerking zoekt met andere partijen uit de keten om een extra dimensie aan prefab te geven. Daarnaast is er een groep die afwacht hoe de ontwikkelingen verlopen. ‘Prefab is niets voor mij’, zo hoor je vaak. Die groepen zijn over alle bouwpartijen herkenbaar, iets wat USP ook bij de introductie van BIM heeft gezien. Veel bedrijven hebben koudwatervrees om ergens mee te beginnen. Zij moeten of overtuigd raken van de voordelen van prefab (intrinsieke motivatie) of moeten ertoe gedwongen worden (eis opdrachtgever). Verder erkent een groot deel dat er binnen de bouw- en installatiesector sprake is van een gebrek aan kennis over prefabricagemogelijkheden. Hier zou dus meer aandacht aan gegeven kunnen worden, zodat de verschillende betrokken ketenpartners elkaar beter en sneller kunnen ondersteunen.
Voordelen van prefabricage op een rij.
De kwaliteit gaat omhoog: alles wordt van tevoren in de werkplaats geassembleerd. Waardoor meer snelheid en minder verstoringen tijdens de bouw. Door betere voorbereiding en snellere plaatsing is de installateur veel sneller klaar. Dit heeft natuurlijk ook zijn doorwerking op andere partijen, ook zij kunnen sneller door.
Verhoogde veiligheid: werknemers hoeven niet meer continue (met zware machines) boven hun hoofd te werken of op gevaarlijke ladders: Verhoogde duurzaamheid: doordat alles al van tevoren is gemaakt, is er op de bouwplaats minder overtollig afval.
Minder opslag op de bouwplaats: geprefabriceerde onderdelen kunnen just-in-time geleverd worden. Hierdoor wordt de bouwplaats niet onnodig belast met bouwmaterialen en is ook nog goed voor het milieu door minder transport op de bouwplaats.
Toename gebruik prefab materialen
“Het is onlogisch dat wij als installateurs kanalen en leidingen naar een bouwplaats brengen en daar monteren, terwijl dat vloerveld al eerder naar die bouwplaats is gebracht”, zegt Gerben Geelen van de De Modulefabriek, onderdeel van Löwik Installatietechniek en Hegeman Bouwgroep. “Het is veel slimmer om die installatietechniek al in de vloerenfabriek aan te brengen en dan alles in één keer op de bouwplaats te monteren en aan te sluiten,”. “We gaan als installatiesector steeds meer prefabriceren in de richting van ‘plug & play-oplossingen’. Vooraf modules maken geïsoleerd en wel en die simpel aansluiten op de bouwplaats. Ook de aansluiting op de nutsvoorzieningen, zodat je onafhankelijk van de nutsbedrijven kunt bouwen. Dit alles om efficiënter te bouwen en de kosten te verlagen.”
Een ontwikkeling die volgens Gert Jan De Koning van IPCOM voor de isolatiebranche belangrijk is, is de toename van het gebruik van prefab materialen. “De krapte op de arbeidsmarkt voor technisch personeel leidt tot een toename van de vraag daarnaar. Er worden nu al complete huizen gebouwd met modulaire systemen, waarin de isolatie al is verwerkt. Ik heb in Engeland bedrijven gezien die zich helemaal hebben gefocust hebben op de aanleg van complete modulaire systemen van een ziekenhuis, waar het leidingwerk in één keer compleet geïsoleerd wordt aangeleverd. Op deze ontwikkeling zal de markt in de nabije toekomst ook zeker moeten ispelen.”
Prefabricage zorgt voor betere kwaliteit en minder faalkosten
Dit zegt Sander Braam van Platform PREFAB. Hij denkt dat prefabricage een antwoord biedt op veel problemen die spelen in onze industrie zoals het tekort aan personeel. “Daarnaast denk ik dat je met prefabricage het bouwproces beter onder controle kunt houden. Waardoor betere kwaliteit, minder faalkosten en eveneens minder afval op de bouwplaats. “Ik zie momenteel dat prefabricage in de breedte van de bouw-, vastgoed en installatiesector wordt toegepast. Voor de isolatiebranche liggen er zeker ook kansen, maar dan is het is belangrijk dat de isolatiesector gaat kijken waar ze toegevoegde waarde kunnen leveren. Natuurlijk weet ik dat isoleren momenteel nog steeds handmatig gebeurt. En dat ook, net als bij andere specifieke vakgebieden, niet zo gauw verdwijnen, is mijn verwachting. Maar binnen de isolatiebranche worden wel steeds meer stappen vooruitgezet zoals het prefab vervaardigen van het plaatwerk rondom de isolatie. Daar zie ik steeds meer bedrijven die zich specialiseren op dit gebied. Als Platform PREFAB zien we het belang om bedrijven bij elkaar te brengen dat we o.a. doen door ons jaarboek PREFAB en de vakbeurs PREFAB in oktober, die gelijktijdig is met de vakbeurs Industrial Heat en Power met de VIB als partner en waarbij alle sectoren zijn vertegenwoordigd. Hierdoor ontstaan mooie koppelingen tussen beide specifieke sectoren op het gebied van prefabricage. De ontwikkelingen op dit gebied gaan snel. Zeker in het kader van de energietransitie waar warmtenetten sterk in opkomst zijn die aangelegd worden met voorgeïsoleerde transportleidingen die in de fabriek machinaal worden vervaardigd en waar geen isolatiebedrijf aan te pas komt. Ik wil hier alleen mee zeggen dat je als isolatiebranche zeker niet moet afwachten, maar kijken waar de kansen liggen en dat kan betekenen dat je wellicht naar een andere bedrijfsvoering moet overschakelen”, aldus Sander.
Prefabricage staat of valt met een goede voorbereiding
Om efficiënter en sneller te kunnen bouwen en faalkosten tot een minimum te beperken, kiezen steeds meer aannemers én installateurs voor prefabricage in een samenwerkingsverband tussen de verschillende ketenpartners dat zorgt voor lagere kosten over de gehele keten. Dit heeft voordelen voor elke schakel in de keten en heeft vaak ook een goede invloed op de prijs/kwaliteitverhouding van de producten die bij de klant terecht komen.
Een voorbeeld uit de praktijk waar isolatie Magazine al eerder over berichtte, is de samenwerking tussen Walraven, producent van installatiematerialen en Ettekoven Isolatie betreffende de ontwikkeling van een horizontaal distributiesysteem (HDS) volgens een geïntegreerde aanpak waarin koeling, verwarming, isolatie, sprinklermodules, kabelgoot, afsluiters, koppeling en verankering in één standaard aanbod is gegoten. Waarbij het gehele ontwerp-, productie-, leverings- isolatie- en montageproces op de bouwplaats is gestandaardiseerd. In dit systeem zitten isolatiecomponenten van Rockwool TECLIT die Rockwool en Isolatiebedrijf Ettekoven BV samen hebben ontwikkeld. Deze Rockwool isolatiemodules worden voor Walraven in de werkplaats van Ettekoven Isolatie geassembleerd. “Een belangrijk verschil met deze manier van isoleren is dat wij niet meer op de bouwplaats komen”, noemt Joop Ettekoven. “Alles wat we nu doen wordt onder geconditioneerde omstandigheden gedaan wat ten goede komt aan de kwaliteit. Door deze manier van samenwerken weten we ook precies wat het kost aan materialen en assembleren en kunnen we een 100% prijsgarantie afgeven.
Cijfers bewijzen dat digitalisering de prefabricage ondersteunt
De digitalisering in alle sectoren van de bouw en industrie neemt toe en kan een belangrijke ondersteuning zijn in de prefabricage van materialen in de installatie- en isolatiebranche.
Programma’s als BIM zijn echter wijd verspreid en bekend in de bouw- en installatiewereld: 99% van de architecten en 79% van de aannemers is bekend met BIM – maar het gebruik ervan ligt lager: te weten 79% van de architecten en 42% van de aannemers. Daarbij zien de beginnende bedrijven BIM vooralsnog eerst als 3D-programma’s of als ontwerpinstrument. BIM kan echter veel meer zijn dan dat, het is ook van belang voor verhoging van kwaliteit, betere planningen, kostenbeheersing, risicobeheersing, beteugelen van faalkosten en integratie van duurzaamheid (ook wel benoemd als 4D, 5D, 6D of zelfs 7D). Met de verdere toename van digitalisering, zal dit ook voor een stimulans voor prefabricage zijn. Met de ontwikkeling van een trend, gaan bedrijven namelijk ook steeds meer de (oneindige) mogelijkheden verkennen.
Scan to BIM
De term “Scan to BIM” horen we steeds vaker in de bouwsector. Kort gezegd is het een verwijzing naar het proces van 3D laserscanning van een compleet gebouw, fysieke ruimte of installatie om vervolgens een digitale weergave ervan te creëren in BIM. De verzamelde informatie worden gekoppeld aan een 3D BIM-model. Kortom BIM is eigenlijk virtueel bouwen, je creëert een ‘as built’ situatie. De informatie is onmisbaar voor projectontwikkelaars, bouwers, architecten, installateurs, isoleerders adviseurs en (semi) overheden. Al deze partijen gebruiken de 3D BIM-modellen bij renovatie, transformatie en herinrichting. Uiteraard kan je het BIM-model ook gebruiken voor het onderhoud aan isolatie.
Binnen de isolatiebranche wordt nog niet veel gewerkt met BIM.
“De isolatie-industrie kan hier een duidelijke leidersrol spelen en zich strategisch goed positioneren”, denkt Marcus Biland van Mabi. Digitalisering en automatisering in de isolatietechnologie gaan volgens hem daarin een steeds belangrijker rol spelen en zullen in de toekomst het concurrentievoordeel bepalen van innovatieve bedrijven. “De basis hiervoor is een effectieve planning van de productiecapaciteiten met als doel maximaal gebruik te maken van de machines en deze zo snel mogelijk bij de klant af te leveren. Het begint met de planning van nieuwe projecten en gaat verder met revisiewerk. Hier worden de nieuwe digitale meetsystemen gebruikt. Dit scheelt veel tijd voor de individuele gebruiker en maakt het werk veel gemakkelijker. Met state-of-the-art technologie kunnen de gegevens direct worden ingelezen op de nieuwste plaatbewerkingsmachines en kan de productie starten”, aldus Biland.
Digitale opmeten heeft de toekomst
In het proces van opmeten naar prefabricage van isolatiemateriaal heeft Schwartmanns Maschinenbau GmbH een laserondersteunde meetoplossing ISOdot ontwikkeld. Het is een nieuw systeem in de isolatietechniek voor de registratie van laserondersteunde meetgegevens. ISOdot wordt gebruikt in combinatie met de meetsoftware ISOconnect. ISOdot staat op een driepootstatief en kan tot 3 mm nauwkeurig meten op een afstand van maximaal 10 meter voor het meten van isolatieobjecten. De gemeten objecten (buizen, kappen, bochten etc.) worden direct overgebracht naar de ISOconnect software en kunnen worden overgebracht naar de werkplaats voor verdere verwerking via de cloud service of de eigen synchronisatiedienst. Deze data kunnen direct in de machines worden geladen voor de prefab productie.
Prefabben met een app
Met de insulation app van Bilfinger heb je alle data van een isolatieproject digitaal beschikbaar. Het is een digitale oplossing voor het tekenen van prefab voor isolatiedoeleinden. Met behulp van de app kiest de opmeter uit standaard isolatie vormstukken en geeft hij vervolgens de precieze maten aan in de app. Zo ontstaat een complete digitale 3D-tekening van de benodigde prefab isolatie vormstukken. Dit is een groot voordeel voor de opmeter, want tot nu toe kostte dat de opmeter extra handelingen. Bovendien is met één druk op de knop een duidelijk montageschema voor de isolatiemonteur uit te printen. Met de app heb je op deze manier sneller en nauwkeuriger inzicht in de voortgang van het project en de administratieve afhandeling ervan.