Tot enige jaren terug organiseerde FESI, het Europese platform van ondernemersverenigingen in de isolatiesector, de tweejaarlijkse beroepenwedstrijd voor jonge isolatiemonteurs. De laatste keer vond dat plaats in Hannover tijdens de IEX 2018. Maar toen uitgeverij Reed besloot deze beurs anders op te zetten zocht FESI naar een nieuwe locatie. Door corona werden de plannen ruw verstoort, maar anderzijds leidde het ook weer tot nieuwe inzichten. Steeds organiseerde de isolatiesector haar eigen evenement met wedstrijden. Maar hoe mooi zou het niet zijn als in het brede beeld van beroepen en wedstrijden voor jonge vakmensen ook de isolatiesector een plek zou krijgen. In deze tijd waarin de arbeidsmobiliteit wordt gestimuleerd is het beslist waardevol als het vak van isolatiemonteur meer bekendheid krijgt. Daarom benaderde FESI de organisatie Worldskills Europe.
Worldskills Europe biedt iedere twee jaar een groots opgezet evenement voor beroepenwedstrijden. Vrijwel alle beroepen worden daar gepresenteerd en gaan de kandidaten daar de strijd aan met hun internationale collega’s: bakkers, kappers, ICT-ers, bouwvakkers, installateurs, lassers, automonteurs, tuiniers. Bijna 40 beroepen, maar tot nu toe geen isolatiemonteurs.
FESI is nu aan het onderzoeken of er mogelijkheden zijn om onze beroepsgroep in te delen in de wedstrijden. Een voorwaarde is dat er minstens 8 landen mee moeten doen. Verder zullen die landen ook echte voorrondes moeten hebben en kunnen aantonen dat de opleidingen voldoen aan de basiseisen en internationaal vergelijkbaar zijn.
Voor de isolatiesector is dit een wake up call. Zeker in het huidige tijdsbeeld geldt dat de schaarste aan nieuwe instroom van jonge medewerkers een echt probleem is. Daarnaast zien we dat de bedrijven betrekkelijk laag scoren in het faciliteren van opleidingsplaatsen met een baangarantie. Door de deelname aan Europese beroepenwedstrijden zullen bedrijven zich wellicht beter realiseren dat onze arbeidsmarkt heel dynamisch is en dat jongeren ook veel gerichter moeten worden benaderd om voor het isolatie vak te kiezen. Waarom zouden die andere beroepen zoveel aantrekkelijker moeten zijn?
Stichting OOI is voor Nederland de aangewezen organisatie om te zien waarmee de aansluiting met Worldskills Europe het beste kan worden gemaakt. Door de netwerkfunctie die OOI vervult binnen de technische beroepsopleidingen zal er een goed beeld ontstaan waar onze sector zich op moet richten. Zullen we nog meer richting regulier onderwijs moeten gaat en zo ja, zijn die mogelijkheden er dan? Hoe staan de bedrijven tegenover een versterking van instroom door jongeren. Welk perspectief bieden zij aan de jonge isoleerder? Deelname aan Worldskills Europe kan dit proces versnellen.
Het is goed om te zien dat deze beweging ook in de andere landen die zijn aangesloten bij FESI plaatsvinden. 9 Landen die lid zijn van FESI hebben zich aangesloten en zijn ook op zelfde manier bezig. Er is een internationale FESI commissie Recruitment & Training waar Hans Koole de voorzitter van is. Vanuit zijn kennis en ervaring met VIB en OOI kan er sterke invloed worden uitgeoefend op de realisatie van de plannen om in 2023 deel te kunnen nemen aan de beroepenwedstijd in St. Petersburg. Een flinke klus weliswaar.
Voor Nederland geldt sowieso dat alle inzet nodig is om invulling te geven aan de opleidingsstructuur en het vergroten van de interesse voor het vak door jongeren. Daarnaast hoopt VIB dat de bedrijven voldoende mensen en middelen zullen inzetten om de leercultuur en opleidingsbereidheid binnen de bedrijven te versterken. Het oude gezegde dat vakmanschap leidt tot meesterschap is ook voor de isolatiesector van toepassingen. Daar dragen we met elkaar de verantwoordelijkheid voor. Laat de deelname aan Worldskills Europe daarvan een mooi bewijs vormen.
Kenniswerkers in actie voor ISSO64
Isoleren is een vak dat je in de praktijk pas goed leert. De oudere VIB-leden melden dit regelmatig tijdens onze bijeenkomsten. Het valt inderdaad niet te ontkennen dat je alle aspecten van het vak op de werkplek zelf het beste in de vingers krijgt. Maar buiten onze kring is er een grote groep van mensen die misschien niet zelf met de isolatiematerialen in aanraking zal komen en toch als belangrijke partij over de juiste kennis en ervaring moet beschikken. Denk hierbij aan energieadviseurs. Hoe goed weten deze mensen wat isoleren inhoudt? Of anders gesteld, weten deze mensen welke specificaties de verschillende materialen hebben en hoe je die materialen moet aanbrengen?
VIB heeft door het laten reviseren en uitbreiden van de installatierichtlijn ISSO64 een belangrijke bijdrage willen leveren aan verbetering van kennis over isolatiematerialen, de toepassingen en de algemene werkwijze bij isolatieprojecten. Sinds enige tijd is VIB bezig dit onder de aandacht te brengen van energieadviseurs. ISSO64 is met name belangrijk voor de utiliteit. Dat wil zeggen isolatiewerk voor warmte- en koude installaties in gebouwen (HVAC = heat, ventilation, airconditioning and cooling)
Nu is het niet zo dat de energieadviseurs onmiddellijk in de houding springen wanneer vertegenwoordigers vanuit onze sector met het handboek van ISSO64 aankomen. De tijd ontbreekt vaak bij adviseurs en hun opdrachtgevers. Een geleidelijke kennismaking met de mogelijkheden die isolatie weet te bieden en hoe je isolatieprojecten het beste kan aanpakken zal meer effect hebben.
Het kennisinstituut NCTI heeft inmiddels de bal opgepakt om VIB te ondersteunen met opleidingen en technisch advies over de toepassing van ISSO64. Stichting OOI heeft de eigen bezetting versterkt met enkele nieuwe isolatie-experts die de boer op gaan en de energieadviseurs benaderen. Daarbij worden zij ondersteund door een vertegenwoordiger van de beroepsorganisatie voor energieadviseurs FedEC. De samenwerking tussen NCTI en OOI is in deze een belangrijke stap binnen de sector. De besturen van beide organisaties vinden dat kennisontwikkeling en kennisbehoud belangrijk zijn voor de toekomst van de isolatiesector. Men trekt daar ook de financiële middelen voor uit.
In de eerste instantie zullen OOI en NCTI proberen om een netwerk tot stand te brengen van energieadviseurs die daadwerkelijk willen bijdragen aan verbetering van isolatiekwaliteit binnen het HVAC gebeuren. Veel energieadviezen die nu op basis van oudere inzichten worden uitgebracht zouden kunnen wordt verbeterd als de systematiek van ISSO64 wordt gebruikt. Nieuw is ook dat de onderhoudsfase van isolatie hierin moet worden meegenomen. In aansluiting daarop wordt ook gekeken naar corrosievorming en het voorkomen daarvan.
In dit laatste kwartaal van 2021 is een ambitie neergelegd om een zekere groepsgrootte van geïnteresseerde energieadviseurs aan boord te krijgen. Als dit is gelukt zal met die groep in het komende jaar technisch gezien de verdiepingsslag worden gemaakt. VIB houdt u op de hoogte.
Energiebesparing en CO2-reductie via isolatie wordt wettelijk aangescherpt
Het was in mei 2016 dat VIB aan de minister van Economische Zaken een brief stuurde waarin stond dat er meer maatregelen nodig waren om de uitstoot van CO2 terug te brengen. Als leidingen, tanks, afsluiters en installaties beter thermisch zouden worden geïsoleerd konden er enige megatonnen aan CO2-uitstoot worden bespaard. De chemiesector en de petrochemie reageerden geprikkeld. Ook vanuit de werkgeversorganisaties leek enige weerstand te komen. De liberale gedragslijn liet in hoge mate de verantwoordelijkheid voor energiemaatregelen bij de bedrijven zelf liggen. De inspectiediensten beschikten ook over beperkte middelen voor controle en handhaving. De BV-Nederland moest niet worden opgezadeld met hoge lasten voor het bedrijfsleven.
VIB vond dat dit een kortetermijn perspectief was. Niet zozeer gevoed vanuit een politieke gedachtenlijn, maar op basis van de internationale ontwikkelingen en inzichten over het klimaat. De aandacht voor CO2-reductie was wereldwijd steeds nadrukkelijker aan het worden. De argumentatie die VIB aanvoerde was beslist niet enkel en alleen vanuit het belang van de isolatiebedrijven om het verdienmodel te verbeteren.
De periode die volgde stond volledig in het teken van beleidsbeïnvloeding, gebaseerd op gedegen onderzoeksrapporten over de mogelijkheden om meer CO2 te besparen als er beter werd geïsoleerd. Beleidsfunctionarissen, vertegenwoordigers van de overheden, technisch experts en belangenplatforms werden benaderd. De gesprekken waren soms moeizaam. Enige vasthoudendheid en dossierkennis gaf steeds weer hoop voor VIB. Anderzijds had VIB wel begrip voor de positie van de andere partij en werd zoveel mogelijk geprobeerd in het kamp van de sceptici de juiste aansluiting te blijven behouden.
Medio 2019 zag VIB een belangrijk breekpunt ontstaan bij de bedrijven die een CO2-heffing kenden (ETS-drijven). Deze bedrijven leken makkelijk weg te komen met de noodzakelijke maatregelen om in de installaties goede thermische isolatie toe te passen. Dit werd het ‘laaghangend fruit’ genoemd voor energiebesparing. Via aangescherpte onderzoeken kon VIB aantonen dat dit 10-20% kon bijdragen aan de doelstellingen voor CO2-reductie. Vermeld moet worden dat deze boodschap werd versterkt door onafhankelijke adviseurs, vakdeskundigen en vertegenwoordigers van inspectiediensten. Gezamenlijk overleg leidde ertoe dat VIB op de juiste niveaus haar zaak mocht bepleiten en van goede argumenten kon voorzien.
Inmiddels mogen we vaststellen dat nu in 2021 een daadwerkelijk stap is gemaakt vanuit het ministerie Economische Zaken en Klimaat om de CO2-besparingen te kunnen gaan realiseren. In haar brief van 7 september 2021 aan de Tweede kamer is de staatssecretaris van EZK heel duidelijk. Het volledige dossier van de ontwikkelingen is te vinden op de VIB website onder de tegel Energiebesparing Industrie.
Terugblik op een zeer geslaagde beurs Industrial Heat & Power 2021
Het mocht allemaal weer van 12-14 oktober in de Brabanthallen. De vakbeurs Energie biedt al weer alle enige jaren plaats aan Industrial Heat & Power, waar de isolatiesector met een brede vertegenwoordiging van bedrijven wordt gepresenteerd. Na de teleurstelling in 2020 dat corona een spaak in het wiel stak, bleef desondanks het optimisme overheersen. De bedrijven en de beursorganisatie waren vastbesloten om er dan maar in 2021 voor te gaan. En hoe! VIB was gastheer voor de Europese koepelorganisatie van contractors in de isolatiesector FESI. Zij hielden hun halfjaarlijkse ledenvergadering in het beursgebouw en kwamen in de avonden bijeen in het centrum van Den Bosch voor de netwerkbijeenkomsten in de informele sfeer. Uiteraard was er voor de VIB-leden een Algemene Ledenvergadering.
De volle twee dagen waarin VIB-leden en FESI-leden elkaar weer konden zien in levenden lijve werd prima ondersteund door de beurseigenaar 54 Events. Het zijn vaak de kleine dingen waar aandacht aan moet worden besteed om de gasten het gevoel te geven dat alles goed is geregeld en daarin is men geslaagd.
Het 90-jarig bestaan van VIB was door de corona-omstandigheden in de luwte geraakt. Maar Isolatie4all wist dit jubileum weer in de schijnwerpers te plaatsen door productie en uitgave van een schitterend boek over de isolatiesector en haar lidbedrijven. Ook voor veel partijen buiten de sector is het leuk om kennis te kunnen nemen van de kracht en energie van de VIB-lidbedrijven. Leuke interviews geven een goed beeld van de sector.
Isolatie4all is een onafhankelijk magazine. Maar in de goede samenwerking tussen de redactie en de geledingen van de isolatiesector zit de meerwaarde die voor beide kanten waardevol is.
Dat geldt ook voor de beursorganisatie 54 Events. VIB heeft zitting in de programmacommissie en voelt zich daar ook thuis. 54 Events werkt vanuit de visie dat de programmering van sprekers en demonstraties aantrekkelijk moet zijn voor functionarissen die betrokken zijn in energievraagstukken, projecten en concrete uitvoering van energiemaatregelen. Daardoor is het mogelijk om beleidsmakers, uitvoerende instanties, bedrijven en producenten bijeen te brengen. VIB staat eveneens voor inhoud en kernkwaliteiten. Als sector voegt VIB-waarde toe aan de samenleving door bij te dragen aan de klimaatdoelstellingen. De brede doelgroep van betrokken waar VIB zich met deze missie op richt treft men onder andere aan op de jaarlijkse beurs in Den Bosch.
Wij kijken alweer uit naar de volgende beurseditie Industrial Heat & Power 2022 van 11-13 oktober.