VIB-nieuws

VIB geeft duiding aan de nieuwe maatregelen voor energiebesparing en rapportageverplichting voor grote energieverbruikers

De vakbeurs Industrial Heat en Power van 11-13 oktober 2022 vormde een uitstekende omlijsting van activiteiten die VIB uitvoert in de richting van overheid, energieadviseurs, en asset owners. In Nederland is er nu de energiebesparingsplicht die bedrijven verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen met een terugverdientijd van ten hoogste 5 jaar. Deze plicht wordt in 2023 aangepast. Dit houdt onder andere in dat:

• De plicht in 2023 ook van toepassing is voor bedrijven die een omgevingsvergunning milieu hebben;
• De plicht in 2023 ook van toepassing is voor bedrijven die deelnemen aan de Europese broeikasgasemissiehandel (EU ETS); en dat er voor energie-intensieve bedrijven* een onderzoeksplicht energiebesparing geldt.

* Bedrijven die een omgevingsvergunning milieu hebben zijn zogenaamde type C inrichtingen onder de Wet milieubeheer.
** Onder energie-intensieve bedrijven bedoelen we voor deze bijeenkomst bedrijven met een jaarlijks energiegebruik vanaf 10 miljoen kWh elektriciteit of 170.000 m3 aardgas of een equivalent daarvan.

Daarom organiseerde het ministerie van EZK dit voorjaar een bijeenkomst waarin een en ander werd uitgelegd. Daarop volgend waren er vanuit RVO enkele vervolgbijeenkomsten in de regio.

Aangezien VIB heeft kunnen en willen bijdragen aan de kennisontwikkeling en praktische uitvoering rondom de nieuwe regelgeving was het een logische keuze om dit ook over het voetlicht te brengen tijdens de beurs Industrial Heat and Power 2022. Deze jaarlijkse beurs vormt voor zowel VIB als de adviessector, fabrikanten en overheid een moment van ontmoeting. Door sterk te concentreren op een inhoudelijk waardevol programma dat bezoekers aantrekt, weten de partijen gedurende de beursdagen elkaar te vinden en te inspireren. De programmering van de beurs vindt uiteraard ruim van tevoren plaats in een kernteam met diverse andere branches. VIB heeft ook zitting in dat kernteam.

RVO en de rapportage over energiebesparing

Op 12 oktober kwamen de leden van VIB en de leden van de Federatie van Energieconsultants (FedEC) bijeen tijdens een ontbijtsessie in de Brabanthallen waar ook de beurs plaatsvond. RVO was uitgenodigd als belangrijke partij om het wettelijk kader nog eens uiteen te zetten. Dhr. Jaap Blacquière toonde in een overzichtelijke presentatie de essentiële punten uit de verplichte maatregelen:

Het nieuwe deel, de onderzoeksplicht voor isolatiemaatregelen geldt voor de bedrijven met een energieverbruik van 10 miljoen kWh of 170.000 m3 aardgas(equivalent). De asset owner wordt geacht om te rapporteren over de uitgevoerde maatregelen en de geïnventariseerde kosteneffectieve maatregelen; wat in feite het besparingspotentieel is. Deze rapportage moet uiterlijk 1 december 2023 zijn ingediend en iedere 4 jaar worden bijgewerkt. Een indrukwekkend aspect, zeker voor diegene die minder goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden van energiebesparing met thermische isolatie.

Voor dit laatste deel heeft VIB geprobeerd handreikingen te laten opnemen in de zogenaamde Erkende Maatregelen Lijsten EML. Een onderneming kan via de EML snel en eenvoudig de generieke controlepunten doornemen om zo te kunnen beoordelen of de energiebesparende maatregelen wel zijn toegepast in het bedrijf en de aanwezige installaties.

Kortom, VIB neemt haar verantwoordelijkheid als sector en vanuit de branche doet de vereniging dan ook een krachtige oproep naar haar leden om dit mede in te vullen. De markt zal daar echter wel open voor moeten staan. Veelal valt de asset owner terug op de isolatiesector om de kennis en expertise over isolatietoepassingen. De energieadviseur kan daarentegen ook een belangrijke ketenpartner zijn in dit proces.

‘Belang van kennis over mogelijkheden energiebesparing met thermische isolatie.’

Zinvolle uitwisseling van ervaringen

Tijdens de ontbijtsessie op 12 oktober werd tijdens de beurs Industrial Heat and Power het wettelijk kader gepresenteerd vanuit RVO, waarna Ron Ongenae namens FedEC het praktische speelveld uiteen zetten.

• Opdrachtgever: veelal beperkte kennis en gaat uit van aanbiedingen isoleerders

Ketenpartners

Ondanks dat isolatiebedrijven en producenten van isolatiemateriaal dicht bij de eindgebruiker (asset owner) staan, is er niet altijd sprake van een optimale situatie die recht doet aan de doelstellingen zoals bedoeld in de wet- en regelgeving van CO2-reductie en energiebesparing. Het isolatiebedrijf is immers niet de partij die als inspectie kan worden ingezet voor de wettelijke handhaving van maatregelen. Het ligt in de logische lijn van handelen dat de asset owner een advies opvraagt over de te nemen maatregelen en dat afzet tegen de economische afwegingen zoals terugverdientijden, onderhoudsprogramma’s en meerjarige investeringsplannen. VIB onderkent dat daar altijd een zeker spanningsveld zit tussen de aanbieder van isolatiewerken en de afnemer. Om die reden heeft VIB in 2021 de sector van energieadviseurs benaderd en gevraagd in hoeverre zij zich richten op het geven van adviezen over technische isolatie. Nieuwbouwprojecten komen vaak in aanmerking voor uitgebreidere adviezen over isolatiemaatregelen, zo stelden een aantal energieadviseurs. In de sfeer van onderhoud en renovatie is dat minder het geval. Voor zowel de adviessector als de isolatiesector dus een reden om hier eens dieper op in te gaan. Wanneer beide partijen in de keten kunnen samenwerken kan er naar de markt een beter advies worden gegeven met een grotere mate van objectiviteit, zo is de gedachte.

• soleerder: praktijkkennis en bekend met diverse materialen en systemen
• Adviseur: gericht op energiebesparing, veelal gebaseerd op isolatiewaarden
• Fabrikanten: kennis van materialen en eigen rekenmodellen
• Aandachtsgebieden:
  • bestaande aandachtspunten: corrosie onder isolatie, veiligheid, kosten
  • nieuw aandachtspunt: energiebesparing

De zaal werd via een drietal stellingen aangesproken om te reageren op de inleidingen. Een levendige discussie ontstond tussen het podiumforum en de zaal. Op het podium reageerden vertegenwoordigers van RVO, FedEC en VIB op de stellingen en de reacties uit de zaal.

Een van de conclusies was dat partijen (adviseurs en contractors in de isolatie) elkaar lastig weten te vinden. Voor regulier onderhoud ligt het niet altijd in de logische lijn der verwachtingen om vanuit de adviessector een meerjarig inspectieprogramma op te zetten voor isolatie. Een isolatiebedrijf is daarnaast gezien geen handhavende instantie. Anderzijds eist het bevoegd gezag dat nu wel in 2023. Dus is de vraag hoe je dit met elkaar kan invullen.

Een lijst met contactpersonen die voor langere tijd als aanspreekpunt kunnen functioneren tussen beide partijen zou goed zijn. Dat legt een druk op de isolatiesector die binnen de keten deze rol verder zal moeten vormgeven in een zekere continuïteit. Daarnaast zal de adviessector moeten onderzoeken welk businessmodel voor hun bedrijven past bij deze aanpak.

De ontbijtsessie, die goed werd bezocht overigens bracht de consequenties van de nieuwe wet- en regelgeving over de rapportageverplichting heel helder in beeld. Komende maanden zal met een kernteam worden gewerkt aan concrete stappen om te komen tot een goede afstemming met de drie partijen: bevoegd gezag, adviessector en isolatiebedrijven.

Isolatietoepassingen en -eisen in de praktijk

Op 12 oktober was er ook gelegenheid om na de vroege ontbijtsessie met de sterke nadruk op beleidsaspecten een bijeenkomst bij te wonen met oog voor de praktijk.

De internationale standaard voor technische isolatie CINI staat voor Commissie Isolatie Nederlandse Industrie. Op 28 juli 1989 opgericht en sindsdien uitgegroeid tot het standaardisatie instituut op het gebied van thermische isolatie voor de (petro)chemie, procesindustrie, elektriciteits-branche etc. CINI heeft een wijdvertakt relatienetwerk in de industrie, brancheverenigingen en opleidingsinstituten. Ook binnen overheidsinstanties, zoals Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (voorheen Agentschap NL als onderdeel van het Ministerie van EZ).

Vanuit CINI werd uitgebreid stilgestaan bij de praktische toepassing van isolatiewerk en de materiele en organisatorische eisen. Dhr. Gino de Landtsheer, gaf aan dat de energiebesparingsplicht eigenlijk een enorme opportuniteit is voor de asset owner. Zowel in materiaalkeuze als in de studiefase van het project zijn aanzienlijke verbeteringen in de isolatieprestatie en de levensduur te realiseren. Mits men oog heeft voor de isolatierichtlijnen zoals die worden onderhouden door CINI. Bewezen is dat CINI internationaal gezaghebbend is. Binnen de uit te voeren maatregelen voor verdere CO2-reductie is het bekend zijn met de CINI-richtlijn geen keuzeoptie, maar een eis.

Er werd ook uitgebreid stilgestaan bij de personele vraagstukken. Hoe kunnen de asset owners en isoleerders de juiste vakmensen vinden en behouden? Het vak biedt veel interessante facetten voor wie zich wil ontwikkelen binnen het vak. CINI draagt in belangrijke mate haar steentje bij door de recent opgerichte CINI-academy. Die heeft tot doel een gefaseerd opleidingstraject aan te bieden aan diegenen die in het studie-, inspectie- en analysetraject van de isolatieconcepten zijn betrokken. In dit opleidingstraject is het van belang dat op basis van de theorie er ook praktische evaluaties en adviezen gegeven kunnen worden door de personen die de trainingen hebben gevolgd.

Welkom nieuwe voorzitter VIB, Gerda Stijf, opvolger van Hans Koole.

Tijdens de goed bezochte Algemene Ledenvergadering op 12 oktober 2022 in de Brabanthallen Den Bosch stemden de VIB-leden unaniem in met de aanstelling van de nieuwe voorzitter Gerda Stijf. Daarmee volgt zij Hans Koole op die na twee periodes van vier jaar de voorzittershamer mocht overdragen.

VIB wenst Gerda een voorspoedige en succesvolle bestuursperiode toe. De inzet van Hans Koole voor de vereniging VIB werd door vertegenwoordigers uit het zittende bestuur in een warm betoog aangehaald. Waarderende woorden ook van de nieuwe voorzitter Gerda Stijf richting Hans Koole voor de prettige overdracht.

Hans deelde met de leden zijn observaties over de sector waar hij, zoals hij aangaf, met veel plezier zich mocht en kon inzetten:

• Er is een duidelijke missie voor de VIB ontwikkeld, die richtinggevend is geweest voor alle activiteiten van de VIB in de afgelopen jaren.
• Er zijn meer leden en buitengewone leden bij gekomen. Alle leden hebben onverkort een behoorlijk sterke binding met vereniging, al blijft het lastig om gezamenlijke projecten op te zetten.
• Er zijn helaas minder werkenden die onder de cao vallen. Het aantal werkenden in de sector is redelijk stabiel, misschien groeit het zelfs. Door meer flexibele contracten en meer ZZPers. Minder werkenden onder de cao is wel zorgpunt in verband met het algemeen verbindend verklaren van de cao en daarmee voor het handhaven een ondergrens op arbeidsvoorwaarden.
• Er is een goed internationaal netwerk via FESI. Nederland heeft de afgelopen jaren stevig de koers kunnen bepalen en kan daar de vruchten van gaan plukken.
• De VIB en de isolatiesector zijn meer in beeld bij andere sectoren en de overheid, mede dankzij de inbreng van werkenden in de sector zelf, bijvoorbeeld via Mooie isolatieprojecten op Linkedin