Veilig werken is essentieel in iedere sector, maar krijgt een bijzondere betekenis in de isolatiebranche. Door complexe situaties zoals werken in besloten ruimtes, omgaan met gevaarlijke stoffen en fysieke belasting, vereist de isolatiebranche extra aandacht voor arbeidsveiligheid. Helen Klijnen, veiligheidskundige en adviseur bij Arbotechniek, vertelt over de belangrijkste risico’s en hoe deze effectief kunnen worden beheerst.
Belang van bewustzijn en RI&E
Volgens Helen zijn veel isolatiebedrijven zich onvoldoende bewust van hun wettelijke verplichtingen rondom arbeidsveiligheid. Een cruciale verplichting is de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). Toch ziet ze in de praktijk dat lang niet alle bedrijven dit op orde hebben. Het gebrek aan bewustzijn leidt volgens haar vaak tot onnodige risico’s en ongelukken op de werkvloer.
Administratieve uitdaging
Het opstellen van een RI&E is volgens Helen voor veel bedrijven een lastige taak. “Het vergt administratieve handelingen en veel kleinere bedrijven hebben simpelweg de kennis niet om dit zelfstandig uit te voeren.” Vaak besteden bedrijven dit daarom uit aan gespecialiseerde bureaus, hoewel dit met kosten gepaard gaat die vooral kleinere ondernemers zwaar vinden. Arbotechniek biedt praktische ondersteuning door de CHEPP-tool (Checklist Evaluatie Praktijk Projecten), waarmee bedrijven stap voor stap door het proces worden geleid. Toch ervaren veel ondernemers ook deze tool nog als belastend, al erkent Helen dat het essentieel is voor het inzichtelijk maken van veiligheidsrisico’s.
Persoonlijke beschermingsmiddelen: noodzaak en praktijk
Een ander belangrijk punt in de isolatiebranche is het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM). Helen benadrukt het belang van het consequent dragen hiervan, met name bij blootstelling aan gevaarlijke stoffen zoals gespoten isolatiematerialen. “In de praktijk zie ik helaas vaak dat er onvoldoende beschermingsmiddelen worden gedragen. Zo trof ik onlangs medewerkers aan die isolatiewerkzaamheden uitvoerden op gympen, zonder veiligheidsschoenen en adembescherming terwijl er veel stofvorming was.” De verantwoordelijkheid hiervoor ligt volgens Helen bij de werkgever. Ze voegt toe dat bewustzijn creëren onder werknemers ook essentieel is, omdat veel medewerkers risico’s onderschatten.
Gevaarlijke stoffen en preventie gezondheidsschade
Gezondheidsschade door blootstelling aan gevaarlijke stoffen zoals PUR en minerale vezels komt volgens Helen regelmatig voor, en preventie hiervan is dan ook essentieel. “Het correct gebruik van PBM en de juiste training van medewerkers kunnen dit voorkomen.” Specifieke trainingen waarin werknemers leren omgaan met gevaarlijke stoffen en hoe ze effectief gebruik maken van beschermingsmiddelen zijn daarom cruciaal.
“Elk bedrijf, zelfs al heeft het maar één medewerker, moet beschikken over een actuele RI&E.”
Fysieke belasting en besloten ruimten
Ook fysieke belasting vormt een reëel risico. Werk op hoogte of in nauwe ruimtes zoals kruipruimten brengt extra risico’s met zich mee. Volgens Arbotechniek zijn er specifieke richtlijnen voor het werken in besloten ruimten. Toch merkt Helen dat deze richtlijnen in de praktijk regelmatig worden genegeerd. Zo komen bijvoorbeeld ongevallen bij werken op hoogte regelmatig voor, zoals bij het isoleren van leidingen of tanks op hoogte. Een incident deed zich voor waarbij een werknemer zonder adequate valbeveiliging op een steiger werkte. De steiger was niet voorzien van de vereiste leuningen, en de werknemer droeg geen veiligheidsharnas. Bij een misstap viel hij van de steiger en liep ernstig letsel op. Dit voorval onderstreept het belang van het gebruik van juiste valbeveiligingsmaatregelen en het naleven van de richtlijnen voor werken op hoogte.
Verplichte voorlichting en instructies
Het geven van voorlichting en instructies aan werknemers is niet alleen nuttig maar ook verplicht. Helen benadrukt dat dit regelmatig moet gebeuren en aantoonbaar moet worden vastgelegd. “In de praktijk gebeurt dit vaak informeel aan de koffietafel, zonder dat het officieel wordt geregistreerd.” Zij adviseert bedrijven om hier structurele momenten en een duidelijk systeem voor te creëren, zodat er geen twijfel mogelijk is over naleving.
Aanvullende tools en systemen
Met de RI&E tool CHEPP breng je in kaart wat er te verbeteren is aan veilig en gezond werken binnen jouw bedrijf. De nieuwe RI&E-tool maakt het nog eenvoudiger om alle risico’s binnen jouw bedrijf of projectlocatie op één plek in kaart te brengen. In de nieuwe tool kunnen risico’s bijvoorbeeld nog duidelijker in beeld worden gebracht door foto’s te uploaden en er aantekeningen in te plaatsen. In de tool zijn ook koppelingen met o.a. het basis wettenbestand opgenomen. De nieuwe tool is sneller, en is ook beschikbaar als iOS en Android app, waardoor je er lekker mee werkt op je tablet of telefoon.
Veiligheidsapp
Daarnaast biedt Arbotechniek ook een veiligheidsapp aan. Deze app, bedoeld om direct praktische veiligheidsinformatie beschikbaar te stellen, wordt echter volgens Helen nog weinig toegepast. “Ondanks regelmatige updates en toevoeging van actuele onderwerpen merken we dat het gebruik nog beperkt blijft.” Helen benadrukt dat Arbotechniek actief blijft inzetten op bewustwording en het stimuleren van gebruik van deze hulpmiddelen.
Samenwerking als sleutel tot succes
Samenwerking en kennisdeling binnen de branche zijn volgens Helen essentieel om veiligheidsbewustzijn te vergroten. Arbotechniek werkt samen met brancheverenigingen en biedt ondersteuning en training aan bedrijven die hun veiligheidsbeleid willen verbeteren. Regelmatige bijeenkomsten en workshops zijn hier een belangrijk onderdeel van. Arbotechniek blijven zich inzetten om bedrijven te begeleiden in hun veiligheidsbeleid, met als uiteindelijk doel het aantal ongevallen en gezondheidsschade in de isolatiebranche aanzienlijk te verminderen.
VIB: Samen voor een veilige en gezonde isolatiebranche
De Vereniging van Ondernemers in het Thermisch Isolatiebedrijf (VIB) zet zich actief in voor het bevorderen van veilig en gezond werken binnen de isolatiesector. VIB biedt haar leden diverse hulpmiddelen om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren. Zo is er een handleiding voor het opstellen van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E), waarmee bedrijven hun veiligheidsrisico’s systematisch kunnen identificeren en beheersen. Daarnaast zijn er specifieke arbocatalogi en factsheets beschikbaar die ingaan op de unieke risico’s binnen de isolatiebranche. VIB werkt ook nauw samen met ArboTechniek, Via deze samenwerking worden onder andere regionale leernetwerken en praktijkdagen georganiseerd, gericht op veilig en gezond werken.
Tekst: Loet van Bergen