“Nederland kent zo’n honderd O&O-scholingsfondsen binnen de verschillende sectoren van de arbeidsmarkt. Stichting OOI is er daar één van. Deze Stichting leidt al meer dan 30 jaar vakmensen op voor de isolatiebranche, door middel van isolatiegerichte opleidingen en cursussen aan werkgevers en werknemers in het thermische isolatiebedrijf.
“We beschikken bovendien als enige fonds in Nederland over een eigen opleidingscentrum”, vertelt directeur Hylke Warners. “Dat heeft ermee te maken dat de sector vrij klein is en er geen commerciële partij is die een positieve business case heeft voor het vak isolatiemonteur. En daar wringt ook de schoen. Er is vanuit de industrie nog te weinig waardering voor het belang van het isolatievak. Dat ligt niet per se aan de isolatiebedrijven zelf; de tarieven staan onder druk en de planningen zijn uitdagend waardoor er weinig ruimte is voor opleiding en bijscholing”, aldus Warners.
Geen game changer, wel veranderingen
“Zonde”, vindt hij, “want investeren in je personeel door een goede opleiding verdient zich altijd terug. De kwaliteit van de isolatie bepaalt de mate van besparing die je uiteindelijk realiseert. Het moet dus goed gebeuren. En als je wilt dat het goed gebeurt, heb je vakmensen nodig.” Warners geeft aan dat diegenen die een opleiding bij OOI volgen, altijd wat bijleren. “Qua isolatiemateriaal en methodiek zijn er de afgelopen jaren geen grote veranderingen geweest. Bepaalde werkprocessen zijn wel gedigitaliseerd en er is meer prefabricage maar grote game changers waren er niet, als je het vergelijkt met andere branches. Toch is en blijft het goed om goed na te denken of er nog ontwikkelingen zijn die kunnen bijdragen aan het beter isoleren van installaties. Het is niet zo dat er jaarlijks een bijscholing nodig is, maar kritisch blijven nadenken over het materiaal en de werkprocessen is wel van belang.”
“We hebben een veel grotere instroom van ambitieuze technici nodig.”
Scholing geeft nieuwe inzichten
Warners geeft een voorbeeld. “Wat we zien is dat er veel monteurs die al lange tijd in de sector werken, nooit een goede scholing hebben gehad. Vervolgens komen ze bij ons en laten we ze een aantal zaken zien die hen meteen nieuwe inzichten geven. Denk aan bepaalde werkwijzen. Rechte pijpleidingen isoleren is eenvoudig, maar bochten maken, daar is vaak nog ruimte voor verbetering mogelijk net zoals bij het zo efficiënt mogelijk kunnen snijden van segmentstukken. Doe je dit op een slimme manier, dan levert dit minder restproduct op en kun je op materiaal besparen. Het lijken misschien kleine zaken, maar ook monteurs die al jaren in het vak zitten, kunnen we nog verbazen.”
Brede scholing wordt steeds belangrijker
“Om adequaat in te spelen op ontwikkelingen in de markt is goed geschoold personeel noodzakelijk. En om voorbereid te zijn op de toekomst is een brede scholing van belang. Soms proef ik in de markt dat bedrijven liever heel functiegericht willen opleiden, dus heel gericht op een specifieke taak. Natuurlijk is dat goedkoper, maar het heeft als effect dat de flexibiliteit in je personeelsbestand afneemt.” Uiteindelijk kan dat volgens Warners ertoe leiden dat asset owners wat meer moeten betalen voor de diensten van de isolatie-specialisten. “Aan de andere kant zijn de voordelen van goed geïsoleerde installaties groot en betaalt goed en professioneel werk zich uiteindelijk altijd terug.”
Kabinetsplannen techniekonderwijs zijn stap in goede richting
Dit zegt Jos Kleiboer, directeur Beleid Metaalunie. Volgens Metaalunie zet het kabinet met de op Prinsjesdag gepresenteerde kabinetsplannen stappen in de goede richting om de kwaliteit van het technisch onderwijs te verbeteren en om de instroom te vergroten. Metaalunie pleit voor een nauwe samenwerking met technische branches om de loopbaanoriëntatie ook op punt van banen met toekomst, écht inhoud te geven, startend vanaf primair onderwijs (PO) en voortgezet onderwijs (VO). Kleiboer vindt verdere professionalisering van het onderwijs nodig. “Onderwijs heeft een moderniseringsslag nodig. Dit om docenten zich verder te laten ontwikkelen in de sectoren waarvoor ze onderwijs geven, zoals de techniek”, aldus Kleiboer.
“We hebben een veel grotere instroom van ambitieuze technici nodig.”
Dit zegt Doekle Terpstra voorzitter van Techniek Nederland. Hij hoopt dat er extra aandacht komt voor het aantrekkelijke carrièreperspectief in de technieksector en dat de leer- en ontwikkelcultuur op de werkvloer wordt versterkt.” Om de kwaliteit van vakmanschap te borgen wil Techniek Nederland de kwaliteit van opleidingen, cursorisch onderwijs en beroepspraktijkvorming zoveel mogelijk in eigen hand houden. Techniek Nederland gaat ook samen met de overheid investeren in aantrekkelijk techniekonderwijs betreffende het plan van het kabinet voor Leven Lang Ontwikkelen (LLO) dat de aansluiting wil verbeteren tussen initieel onderwijs en arbeidsmarkt om personeelstekorten terug te dringen.
Hoe samen met de UWV een opleidingstraject kan worden opgezet.
De krapte op de arbeidsmarkt wordt alsmaar nijpender. In het laatste kwartaal van 2021 stonden er nog 106 vacatures open tegenover 100 werklozen. Inmiddels is dat volgens het CBS toegenomen tot 133 per 100. In Groningen heeft UWV na een kort leerwerktraject inmiddels tien mensen weten te plaatsen bij BenDit als isolatiemonteur, één van de technische beroepen waar een schreeuwend tekort aan is.
Een kleine twee jaar geleden bracht regionaal adviseur werkgeversdienstverlening May-Ann Davies-Steneker een werkbezoek aan BenDit, een in Groningen gevestigd isolatiebedrijf. Zoals vrijwel alle technische bedrijven kampte BenDit met een tekort aan personeel. Na enkele gesprekken besloten ze samen een leerwerktraject op te zetten voor isolatiemonteurs.
Leerwerktraject opzetten
“We hebben eerst gekeken wat het vak van isolatiemonteur precies inhoudt. Al snel bleek dat het relatief snel valt te leren,” zegt Davies-Steneker die werkt bij het Werkgevers Servicepunt/Werk in Zicht in Groningen. UWV en BenDit kwamen uit op een leerwerktraject van één maand; drie weken stage bij het bedrijf en een theorie- en praktijkcursus van één week.
Eric Bats, eigenaar van BenDit: “De stage is voor zowel de kandidaat als voor ons een periode waarin we kunnen uitzoeken of we bij elkaar passen. Wij kijken vooral of iemand bereid is om de handen uit de mouwen te steken. Vakkennis kun je mensen bijbrengen, motivatie moet uit henzelf komen.”
Traject voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt
Voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt is een apart traject ontwikkeld van in totaal tien weken. De scholing is uitbesteed aan opleider OOI, het opleidings-en ontwikkelingsfonds voor de isolatiebranche. UWV en gemeenten dragen kandidaten aan voor het leerwerktraject. BenDit biedt hun na de opleiding een baan aan voor minimaal een half jaar met behoud van uitkering. Inmiddels zijn tien mensen aan de slag als isolatiemonteur bij BenDit en de volgende lichting dient zich alweer aan. Daarnaast hebben zich vijf andere werkgevers gemeld die zich graag bij het leerwerkproject willen aansluiten.
Zoek de samenwerking met opleiders
“Ga vooral naar scholen”, vult Bats aan. “Soms heb ik het gevoel dat scholen en bedrijven in verschillende werelden leven. Wij bieden stages aan, wat een goede manier is om kennis te maken met ons bedrijf. Het vak van isolatiemonteur wordt nog maar weinig onderwezen. Terwijl het toch zo’n mooi vak is, waarmee je bovendien ook nog eens een bijdrage levert aan de duurzame toekomst van ons land.”
Veel animo voor leertraject
Het goede nieuws heeft zich inmiddels verspreid over Nederland. Werkgevers in de isolatie uit Nijmegen en Emmen willen in hun regio een soortgelijk leerwerktraject opzetten en kwamen via OOI in contact met Davies-Steneker. “Ik heb hen de opzet van het project gestuurd en we gaan samen kijken hoe we dit gaan vormgeven.”
Tekst: Loet van Bergen