Voor deze editie van Op Stap Met spreken we met Sam Sierat, inspecteur bij de Omgevingsdienst. Hij vertelt over zijn werk, de uitdagingen en de ontwikkelingen binnen zijn vakgebied. Zijn functie draait niet alleen om controle, maar ook om voorlichting en samenwerking met bedrijven om energiebesparing en verduurzaming te stimuleren.
Van isolatiescans naar de Omgevingsdienst
“Ongeveer zes jaar geleden deed ik isolatiescans bij Altrad en was ik op zoek naar iets nieuws. Toen kwam ik via een collega in aanraking met de Omgevingsdienst en ontdekte ik de wereld van milieu-inspecties. Ik kwam erachter hoe breed dit werkveld is en hoeveel impact we kunnen maken. Inmiddels werk ik daar al vijf jaar parttime.”
Hoe werkt een inspectie?
“Vroeger gingen we gewoon op controle met een lijst bedrijven die we moesten bezoeken. Tegenwoordig hebben bedrijven een informatieplicht en onderzoeksplicht. Ze moeten aangeven welke energiebesparende maatregelen ze hebben genomen. Op basis daarvan bepalen wij of een inspectie nodig is. Dit zorgt ervoor dat we gerichter kunnen werken en dat bedrijven meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen processen.” Naast fysieke inspecties zijn er nu ook digitale tools die helpen bij de controle. “We analyseren data en rapportages vooraf, zodat we tijdens een inspectie gericht te werk kunnen gaan. Dat scheelt tijd en maakt het proces efficiënter.”
De rol van isolatie binnen inspecties
“Omgevingsdiensten beschikken over brede kennis, maar niet altijd diepgaande expertise over isolatie. Daar vorm ik een uitzondering op. We controleren visueel of leidingen en installaties goed geïsoleerd zijn. Isolatie is een belangrijk onderdeel van energiebesparing, maar wordt soms vergeten. Vooral in ketelruimtes zien we vaak dat onderdelen niet geïsoleerd zijn. Dit leidt niet alleen tot energieverlies, maar kan ook extra kosten met zich meebrengen.”
Sierat legt uit dat veel bedrijven denken dat isolatie een eenmalige investering is dat zich niet loont. “Maar de juiste isolatie kan juist binnen een paar jaar al terugverdiend worden. Bedrijven zijn daar vaak niet van op de hoogte en daarom is educatie een belangrijk aspect van ons werk.”
Maatregelen en handhaving
“In Nederland hanteren we de Erkende Maatregelenlijst (EML) voor energiebesparing. Voorheen was dit een richtlijn, maar inmiddels zijn rekenmethodes vastgelegd en bedrijven moeten aan deze verplichtingen voldoen. Als een bedrijf zich niet houdt aan de voorschriften, starten we een handhavingstraject. Dat begint met een waarschuwing en kan uiteindelijk leiden tot een dwangsom.”
Sierat benadrukt dat handhaving niet altijd de voorkeur heeft. “Wij proberen eerst in gesprek te gaan met ondernemers. Vaak is er simpelweg een gebrek aan kennis of prioriteit. Als we uitleggen hoe zij kosten kunnen besparen, zijn veel bedrijven bereid maatregelen te nemen zonder dat daar sancties aan te pas komen.”
Gebruik van technologie
“Inspecties zijn grotendeels visueel. Soms gebruik ik een infraroodcamera om problemen aan te tonen, maar dat vereist specifieke kennis. Onjuiste interpretatie van infraroodbeelden kan tot verkeerde conclusies leiden. Daarom ben ik terughoudend met het inzetten van die techniek.”
Nieuwe technologieën, zoals slimme sensoren en realtime monitoring, bieden echter kansen. “We zien dat steeds meer bedrijven overstappen op systemen die continu hun energieverbruik meten en inefficiënties signaleren. Dat helpt zowel bedrijven als ons bij inspecties.”
De balans tussen redelijkheid en handhaving
“We proberen altijd redelijkheid te betrachten. Soms is volledige isolatie niet praktisch, bijvoorbeeld als een ketelruimte zonder radiator te koud zou worden. Dan kijken we samen met het bedrijf naar een werkbare oplossing. Het doel is om bedrijven te helpen energiebesparing te realiseren, niet om ze op kosten te jagen.”
Sierat benadrukt dat duurzaamheid niet alleen een verplichting is, maar ook kansen biedt. “Veel bedrijven zien verduurzaming als een kostenpost, terwijl het op de lange termijn juist winstgevend kan zijn. Wij helpen hen dat inzicht te krijgen.”
Toekomst van energie-inspecties
“Energiebesparing blijft een belangrijk onderwerp. De wetgeving wordt steeds strenger en bedrijven worden meer gestimuleerd om te verduurzamen. Mijn werk bij de Omgevingsdienst helpt om die transitie in goede banen te leiden.”
De komende jaren verwacht Sierat dat de Omgevingsdienst een grotere rol krijgt in het begeleiden van bedrijven naar een duurzamer beleid. “Er komt steeds meer aandacht voor circulaire economie en energie-efficiëntie. Wij willen niet alleen controleren, maar vooral begeleiden en adviseren.”
Afsluiting
Met zijn ervaring en technische kennis draagt Sam Sierat bij aan een duurzamer Nederland. Zijn werk combineert handhaving met advisering, waardoor bedrijven niet alleen verplichtingen naleven, maar ook inzicht krijgen in de voordelen van energiebesparing. “Als we bedrijven kunnen overtuigen van de voordelen van verduurzaming, dan is mijn missie geslaagd.”
Informatie-, energiebesparing- en onderzoeksplicht
Volgens de Omgevingswet moeten bedrijven hun milieubelasting beperken. De Omgevingsdienst controleert of zij voldoen aan de regels.
Informatieplicht
Bedrijven en instellingen moeten elke vier jaar rapporteren over hun energiebesparende maatregelen via het eLoket van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De laatste deadline was 1 december 2023. Artikel 2.15 van het Activiteitenbesluit blijft gelden tot 1 december 2027, waardoor gebruikers (huurders of eigenaren) verplicht blijven hun energiebesparende maatregelen te melden.
Energiebesparingsplicht
Bedrijven die jaarlijks meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ gas verbruiken, moeten voldoen aan de energiebesparingsplicht. Sinds 1 juli 2023 geldt deze ook voor vergunningplichtige bedrijven, glastuinbouwbedrijven, ETS-bedrijven en MJA3-deelnemers. Niet uitgevoerde energiemaatregelen moeten direct worden doorgevoerd om overtreding van de Omgevingswet te voorkomen.
Onderzoeksplicht
Bedrijven met een energieverbruik boven 170.000 m³ gas of 10.000.000 kWh elektriciteit moeten sinds 1 december 2023 een energieonderzoek uitvoeren en indienen via het eLoket.
Controle en handhaving
De Omgevingsdienst beoordeelt of bedrijven voldoen aan de verplichtingen. Bij overtredingen kunnen zij handhavend optreden, inclusief sancties voor bedrijven die maatregelen niet melden of doorvoeren.
Tekst: Loet van Bergen Foto’s: Sam Sierat